চৰকাৰী ভাষা আৰু ইংৰাজী মাধ্যমৰ শিক্ষা ব্যৱস্থা

১৯৬০ চনৰ ৪ জুলাই তাৰিখে কটন মহাবিদ্যালয়ৰ ছাত্রীসকলৰ আৱাসস্থল প্রাংগণত নিৰপৰাধী ছাত্র ৰঞ্জিত বৰপূজাৰীক প্রশাসন যন্ত্রই প্রৰোচিতভাৱে গুলিয়াই হত্যা কৰাৰ পাছত অসমৰ চৰকাৰী কার্যালয়সমূহত অসমীয়া ভাষা প্রয়োগৰ দাবী তুলি শদিয়াৰ পৰা ধুবুৰীলৈ এক পূর্ণাংগ আন্দোলনে ব্যাপকতা লাভ কৰিছিল৷ বহুতো আন্দোলনকাৰী শ্বহীদ হ’ল৷ শ্বহীদৰ বুকুৰ কেঁচা তেজেৰে অসম ভূমি ৰাঙলি হ’ল৷ অসমৰ ৰাজ্যিক কার্যালয়সমূহত সমভাৱে বঙালী ভাষাৰ প্রচলন হ’ব লাগে বুলি ১৯৬০ চনৰ ১৯ ডিচেম্বৰৰ পৰা অসম চৰকাৰী ভাষা আইন, ১৯৬০ কার্যকৰী কৰা হ’ল৷ অৱশ্যে পৰৱর্তী সময়ত বৰাক উপত্যকাৰ কার্যালয়সমূহতো বঙালী ভাষাৰ প্রচলনৰ অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰা হ’ল৷ তাৰ পৰৱর্তী সময়ত অসমত বসবাস কৰা বড়ো সম্প্রদায়ৰ লোকসকলৰ দাবী গ্রাহ্য কৰি বড়োসকলে সংখ্যাগৰিষ্ঠভাৱে বসবাস কৰা অঞ্চলসমূহত বড়ো ভাষাকো সেই অঞ্চলৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হ’ল৷ অর্থাৎ অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চলত তিনিটা ভাষা ৰাজ্যিক চৰকাৰী ভাষা হিচাপে চিনাক্ত হ’ল৷ প্রথমতে এই ভাষাৰ প্রয়োগ জিলা কার্যালয়সমূহৰ মাজত সীমাবদ্ধ আছিল৷ কিন্তু যোৱা ৪ ডিচেম্বৰ, ১৯৬৯ তাৰিখৰ পৰা আৰু ২ ডিচেম্বৰ ১৯৭০ তাৰিখৰ পৰা এই ভাষাৰ পৰিসৰ ক্রমে ৰাজ্যিক বিভাগীয় মুৰববী কার্যালয়সমূহ আৰু ৰাজ্যিক সচিবালয়লৈ সম্প্রসাৰণ কৰা হ’ল৷ এয়া আছিল এক শুভ পদক্ষেপৰ ইংগিত৷

ইতিমধ্যে অসমত ৰাজ্যিক ভাষা আইন ব্যৱস্থা কার্যকৰী কৰাৰ ৫৬ বছৰ কাল অতিক্রম হ’ল৷ অকল অসম বা ভাৰততে নহয়, বিশ্বমঞ্চত এক আমূল পৰিৱর্তন আহিল৷ কিন্তু অতি পৰিতাপৰ কথা এই যে অসমৰ ৰাজ্যিক চৰকাৰী কার্যালয়সমূহত অসমীয়া ভাষা যথাযথভাৱে কার্যকৰী নহ’ল৷ এক সুপ্ত অৱস্থালৈ যেন গভীৰভাৱে নিদ্রামগ্ন হৈ থাকিল৷

যোৱা ২০০৭ বর্ষৰ ১৪ অক্টোবৰত অসম সাহিত্য সভাই এই ভাষা প্রচলন কৰাৰ কাৰণে এক তীব্র আন্দোলন গঢ়ি তুলিলে৷ গোটেই অসমলৈ এই শান্তিপূর্ণ আন্দোলন বিস্তৃত হ’ল৷ অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি কনক সেন ডেকা প্রমুখ্যে অসংখ্য বিষয়ববীয়া আৰু সদস্য সাময়িকভাৱে কাৰাৰুদ্ধ হ’ল৷ সভাপতি আৰু বিষয়ববীয়াসকলে মুখ্যমন্ত্রী, শিক্ষামন্ত্রী আৰু মুখ্য সচিবৰ ওচৰত এই ভাষাৰ কার্যকৰী ব্যৱস্থাৰ কাৰণে দাবী উত্থাপন কৰিলে৷ আজিও প্রায়ে এই প্রশ্নক লৈ দাবী উত্থাপন হৈ আছে৷ কিন্তু চৰকাৰ নীৰৱ আৰু নির্বিকাৰ৷ অসম চৰকাৰ এই ক্ষেত্রত যেন দ্বিধাগ্রস্ত৷

প্রকৃততে অসম চৰকাৰৰ প্রশাসন মঞ্চত এক বৃহৎ সংখ্যক অনাঅসমীয়া আমোলা আছে৷ প্রশাসনৰ স্বার্থত তেওঁলোকে মৌখিকভাৱে অসমীয়া ভাষাৰে কথোপকথন কৰে৷ কিন্তু লিখিত ভাষা প্রয়োগত তেওঁলোক সদায় অনাগ্রহী৷ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কিবা এক অদৃশ্য কাৰণত তেওঁলোকক বাধ্য কৰিব নোৱাৰে৷ গতিকে, অসমৰ চৰকাৰী ভাষা আইনখন ৰাজ্যিক প্রশাসন মঞ্চত এক অলংকাৰ স্বৰূপহে হৈ আছে৷ ইয়াৰ প্রয়োগ নাই, আনফালে বিনাশো নাই৷ কিন্তু আইনখনৰ স্থিতি আছে৷

অসম ৰাজ্যিক ভাষা আইনখন অতি স্পষ্ট ভাষাত ক’বলৈ গ’লে এখন ৰচনাবহী সদৃশ বুলি অনুভৱ হয়৷ ৰাজ্যৰ আন আইনসমূহৰ দৰে ইয়াৰ প্রণয়ন ব্যৱস্থা আৰু কার্যৰ দৃষ্টিভংগী যথেষ্ট উজ্জ্বল আৰু উন্নত নহয়৷ ইয়াত নাই যথাযথ কার্যব্যৱস্থাৰ বিধি প্রণয়ন ব্যৱস্থা৷ নাই কোনো দমনমূলক তথা শাস্তিমূলক ব্যৱস্থা৷ আইন প্রণয়নৰ স্বার্থতহে এই আইনখন প্রণয়ন কৰি অসমৰ জনগণক সন্তুষ্ট কৰিবলৈ প্রয়াস কৰা হৈছে৷ মুঠতে এই আইনখন এখন অন্তঃসাৰশূন্য আইন৷ অসমত কংগ্রেছ দল ১৫ বছৰৰ শাসনৰ অন্তত অপসাৰিত হ’ল৷ সর্বভাৰতীয় দল ভাৰতীয় জনতা পার্টি শাসনৰ গাদীত অধিষ্ঠিত হ’ল৷ এই দল যদিও এক সর্বভাৰতীয় দল়, ইয়াৰ লগত জড়িত আন চাৰিটা দল কিন্তু আঞ্চলিক দল৷ আনকি, এই ভাৰতীয় জনতা পার্টিৰ প্রায়বোৰ নেতা প্রথমতে আঞ্চলিক ভিত্তিৰ ওপৰতহে প্রতিষ্ঠিত আছিল৷ গতিকে অসম আৰু অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ প্রতি তেওঁলোকৰ যথেষ্ট অনুৰাগ থকা বুলি অনুভৱ হয়৷ আনহাতে, কেন্দ্রত অধিষ্ঠিত ৰাষ্ট্রীয় গণতান্ত্রিক মর্ দলৰ ভাৰতীয় জনতা পার্টিৰ নেতা তথা ভাৰতৰ প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীয়েও অসমৰ জনগণৰ প্রগতিৰ প্রতি যথেষ্ট আগ্রহশীল বুলি তেওঁৰ ভাষণ আৰু কর্মৰাজিত প্রকাশ পাই আহিছে৷

উল্লেখনীয় যে অসম চৰকাৰৰ মুৰববী তথা মুখ্যমন্ত্রী সর্বানন্দ সোণোৱাল ডাঙৰীয়া হৈছে মনে- প্রাণে এগৰাকী অসমীয়া৷ নানা প্রতিকূল অৱস্থাৰ মাজতো তেখেত অসমৰ সর্বাংগীণ উন্নয়নৰ কাৰণে আগ্রহশীল৷ আমাৰ ৰাজ্যখনৰ অসমীয়া চৰকাৰী ভাষাৰ দৈন্যতা সম্বন্ধে তেওঁ নিশ্চয় ইতিমধ্যে অৱগত হৈছে৷ চৰকাৰী দপ্তৰসমূহত আন্তঃৰাজ্যিক স্তৰত ইংৰাজী ভাষা প্রচলন কৰাত আপত্তি নাই যদিও জিলা পর্যায়ত বা ৰাজ্যিক পর্যায়ত ইয়াৰ প্রচলন বাধ্যতামূলক হোৱা উচিত৷ কার্যালয়ৰ নথি-পত্র, টোকা আৰু আদেশসমূহ অসমীয়া ভাষাত প্রচলন কৰিলে ইয়াৰ সুদূৰপ্রসাৰী ফল পৰিলক্ষিত হ’ব৷ ৰাজ্যখনৰ বহুতো লোকৰ ইংৰাজী শিক্ষাৰ জ্ঞান সীমিত৷ গতিকে, নতুনকৈ শাসন-দায়িত্ব গ্রহণ কৰা সর্বানন্দ সোণোৱাল ডাঙৰীয়াৰ নেতৃত্বাধীন চৰকাৰৰ প্রতি অনুৰোধ যাতে আজি ৫৬ বছৰৰ আগতে প্রণয়ন কৰা অসম চৰকাৰী ভাষা আইন (১৯৬০)খন কার্যকৰী কৰাৰ কাৰণে তেওঁ দৃঢ় পদক্ষেপ গ্রহণ কৰে৷

আজি আমাৰ এক শ্রেণীৰ আঢ্যৱন্ত লোকে নিজ পুত্র, কন্যাক পাশ্চাত্য শিক্ষা লাভৰ কাৰণে ইংৰাজী মাধ্যমৰ শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহত ভর্তি কৰিছে৷ কিন্তু এই শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহে শিক্ষা প্রদানৰ নামত অতি ভয়াৱহভাৱে আর্থিক দিশত লুণ্ঠন চলাইছে৷ তেনে শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহক ‘অর্থ নির্মাণ প্রতিষ্ঠান’ বুলি আখ্যা দিলেও ভুল নহ’ব৷ প্রতিটো স্তৰতে ধনৰ দাবী৷ শিক্ষক-শিক্ষয়িত্রীসকলক প্রতিটো উৎসৱত উপঢৌকন দিয়া কার্য বাধ্যতামূলক৷ আঢ্যৱন্ত লোকে তেনে কার্যত গৌৰৱ অনুভৱ কৰে৷ কিন্তু অপেক্ষাকৃত নিম্ন পর্যায়ৰ অভিভাৱকসকলে এই কার্যত যথেষ্ট হাৰাশাস্তিৰ সন্মুখীন হয়৷ আনহাতে, তেনেবোৰ শিক্ষা প্রতিষ্ঠানত অসমৰ ভাষা, সাহিত্য, সংস্কৃতিৰ প্রতি কোনো আদৰ নাই৷ অসমৰ জাতীয় উৎসৱ বা অনুষ্ঠানসমূহৰ প্রতি তেওঁলোক আগ্রহী নহয় অর্থাৎ প্রকৃতার্থত অৱমাননাহে কৰে৷

অসমত যিদৰে ব্যক্তিগত চিকিৎসা প্রতিষ্ঠানসমূহে চৰকাৰী চিকিৎসালয়সমূহৰ লগত এক তীব্র প্রতিযোগিতাত লিপ্ত হৈ চিকিৎসাৰ নামত ৰাজ্যখনৰ নিৰীহ জনতাক আর্থিকভাৱে লুণ্ঠন কৰি আছে, একেদৰে ইংৰাজী মাধ্যমৰ ব্যক্তিগত শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহে ইংৰাজী তথা পাশ্চাত্য শিক্ষা প্রদানৰ নামত অর্থনৈতিক দিশত এক তীব্র শোষণকার্য অব্যাহত ৰাখিছে৷ সমাজবাদ সমন্বিত এই গণতান্ত্রিক ভাৰতত কিদৰে এনে ধৰণৰ বৈষম্যমূলক ব্যৱস্থাৰ প্রচলন হৈছে? ইয়াৰ জানো কোনো প্রতিকাৰ ব্যৱস্থা নাই? চৰকাৰে জানো এনে ধৰণৰ কুকার্য নিয়ন্ত্রণ কৰিব নোৱাৰে? নিশ্চয় পাৰে৷ ইয়াৰ বাবে লাগিব স্ব-স্থিতি স্থাপন আৰু দৃঢ় পদক্ষেপ৷

আমি অসমৰ মুখ্যমন্ত্রী সর্বানন্দ সোণোৱাল আৰু শিক্ষা-স্বাস্থ্য মন্ত্রী ড০ হিমন্ত বিশ্ব শর্মাদেৱক অনুৰোধ জনাওঁ, এই বিষয়ে তেওঁলোকে দৃষ্টিপাত কৰি এক গঠনমূলক ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰক৷ অসম তেওঁলোকৰ সুনেতৃত্বত এক গঠনমূলক আৰু গতিশীল পথেৰে আগবাঢ়ক৷

Posted by Dainik Janambhumi 

Ambubanchi Mela from today, Kamakhya Temple door closes

 The main door of the famous Kamakhya Temple in Guwahati will remain closed for four days from today for the devotees, who have travelled from across the country and abroad on the occasion of the annual Ambubachi Mela.

The temple doors will remain closed for devotees till June 25 and will reopen on the morning of June 26, Kabinath Sarmah of Kamakhya Parichalana Samiti said.

More than 25 lakh devotees are expected to throng the sacred seat of 'Shakti' cult atop the Nilachal Hills during the Mela which the newly elected BJP government in Assam was projecting as the 'Mini-Kumbh'.

The Ambubachi Mela marks the fertility cycle of Goddess Kamakhya who is also revered as the deity of procreation, according to myths and legend

Chief Minister Sarbananda Sonowal has directed the concerned authorities to make elaborate arrangement to ensure the comfort of devotees and tourists visiting the temple during the four-day festival.

The authorities have already installed over 700 temporary toilets and 400 temporary bathrooms for the large number of pilgrims in and around the temple complex, in addition to more than 400 permanent toilets already existing.

The Kamrup(Metro) district administration has made elaborate arrangement to ensure smooth conduct of the mela and five pilgrim camps with basic facilities of shelter, baths, toilets, drinking water etc have been set up in and around the temple premises for the devotees. The state tourism department has mounted a massive campaign to showcase the Ambubachi Mela as a major attraction for pilgrims as well as other visitors from across the country.

A large number of medical and first aid teams, apart from dozens of food safety officers, public health volunteers and over 3,000 police personnel have also been deployed.

Assam State Transport Corporation (ASTC) has also deployed 80 new buses to transport pilgrims from the foothills to the main temple area – a distance of about three km up the Nilachal Hills. Authorities have also banned plying of private vehicles up the Nilachal Hills during from yesterday and parking arrangements have been made in areas below the Nilachal hills.The entire Nilachal Hill has been declared tobacco and plastic free zone.

Posted by Dainik Janambhumi 

কৃষিৰ মহিলাকৰণঃ উন্নয়নৰ এক নতুন মাত্রা

কৃষিৰ মহিলাকৰণ সাম্প্রতিক অর্থনীতিৰ এক ইতিবাচক পৰিঘটনা হিচাপে বিবেচিত হৈছে৷ দেশৰ কৃষি উৎপাদন কার্যত মহিলাৰ অংশগ্রহণ বৃদ্ধি পাইছে আৰু মহিলাৰ কর্মদক্ষতা, উৎপাদনশীলতা আৰু আত্মমর্যাদাৰ প্রচেষ্টা অব্যাহত আছে৷ স্বকীয়ভাৱে মহিলাই কৃষি কার্য সম্পাদন কৰি পৰিয়ালৰ উপৰি সমাজ আৰু দেশৰ আর্থ-সামাজিক উন্নয়নত অসীম অৱদান আগ বঢ়াবলৈ সক্ষম হৈছে৷ তথাপি কৃষিৰ মহিলাকৰণৰ পটভূমি, ইয়াৰ বিস্তৃতি আৰু প্রভাৱৰ ফলত মহিলা আৰু তেওঁলোকৰ উৎপাদনশীলতা কেনেদৰে প্রভাৱান্বিত হৈছে, কেনেবোৰ প্রতিবন্ধকতাৰ সন্মুখীন হৈছে, সংঘাত আৰু সমস্যাবোৰ নিৰাময়ৰ বাবে কেনেধৰণৰ নীতি আৰু কার্যকাৰিতাৰ প্রয়োজন আছে, সেই বিষয়বোৰ আজিও মুকলিকৈ আলোচনালৈ অহা নাই আৰু দেশৰ নীতি নির্ধাৰকসকলেও এই দিশত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা নাই যেন বোধ হৈছে৷

কৃষিৰ কিছুমান কর্ম বিশেষকৈ মহিলাসকলৰ প্রায়বোৰ কর্মই যেনে শস্য আৰু শাক-পাচলিৰ কর্ম, ধবংস হৈ যোৱা বনাঞ্চল পুনৰ উজ্জীৱিত কৰা, ব্যৱহাৰৰ অনুপযোগী ভূমি উৎপাদনৰ উপযোগী কৰি তোলা, জলসম্পদৰ উপযুক্ত ব্যৱহাৰ আৰু উন্নয়ন আদিৰ ক্ষেত্রত আগ বঢ়োৱা মহিলাৰ কর্মবোৰ আজিও সঠিকভাৱে মূল্যাংকন হোৱা নাই৷ সেইদৰে আত্মনিযুক্তি আৰু আনুষ্ঠানিক ঋণৰ ওপৰত একান্তই নির্ভৰশীল ভূমি ভিত্তিক অর্থনীতিৰ কর্মবোৰ প্রয়োজনীয় বিষয় হৈ উঠা নাই৷ স্পষ্টকৈ ক’বলৈ গ’লে আমাৰ দেশৰ প্রায় সংখ্যক মহিলাই হৈছে ভূমিহীন, যাৰ ফলত পশুপালনকে মুখ্য কৰি অন্যান্য আত্মসংস্থাপনমূলক কর্মৰ বাবে চৰকাৰে আগ বঢ়োৱা বিত্তীয় সাহায্যৰ পৰা বঞ্চিত হৈ আছে এই কৃষি শ্রমিক মহিলাসকল৷

গ্রাম্য মহিলাসকলে পশুপালনৰ ক্ষেত্রত গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰে৷ ঘৰচীয়া জীৱ-জন্তুৰ প্রতিপালন, সংৰক্ষণ, খাদ্য সংগ্রহ, চৰণীয়া পথাৰ ব্যৱহাৰ, গাখীৰ উৎপাদন আৰু বিক্রী কর্ম, পশুৰ মলমূত্রবোৰ জৈৱিক সাৰৰ উপযোগী কৰি তোলা কর্মবোৰ মহিলাই নিয়াৰিকৈ কৰিব পাৰে যদিও সিবোৰৰ গুণগত উৎপাদনৰ দিশত তেওঁলোকৰ পৰিপক্বতা সম্ভৱ হৈ উঠা নাই৷ ভাৰতবর্ষত ৯৩ শতাংশ মহিলাই দুগ্ধপামবোৰত নিয়োজিত হৈ আছে৷ ইয়াৰ বিপৰীতে ৭৫ শতাংশ দুগ্ধ সমবায় পাম পুৰুষৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্রিত৷ মহিলাৰ পশুপালনৰ কর্মপদ্ধতিবোৰ পৰম্পৰাগত দৃষ্টিভংগীত গঢ়ি উঠাৰ বাবে ঘৰুৱা কামৰ পৰিমাণ বাঢ়ে আৰু গোটেই ঘৰখনৰ কামৰ বোজা বহন কৰিব লাগে৷ ইয়াৰ কিছুসংখ্যক কাম-কাজ মহিলাৰ বাবে উপযোগী যদিও সিবিলাকে আর্থিক দিশত বিশেষ উৎসাহিত নকৰে বাবে আর্থিক উন্নয়নতো তেনেবোৰ কর্মৰ অৱদান নাথাকে৷  আমাৰ নিচিনা দেশত গাখীৰ দিয়া গৰু বিক্রীৰ ব্যৱসায় দৰিদ্রতা হ্রাসকৰণত অন্যতম কর্মৰ উৎস হিচাপে বিবেচিত হ’ব পাৰে৷

সাধাৰণতে এইটো নিৰীক্ষণ কৰা হৈছে যে যিবিলাক কর্মৰ ক্ষেত্রবোৰৰ পৰা আপেক্ষিকভাৱে কম উপার্জন আহৰণ কৰিব পাৰি সেইবিলাকতহে মহিলাৰ অৱদান বেছি৷ ০.২ হেক্টৰতকৈ কম ক্ষুদ্র কৃষিভূমিত সর্বাধিক সংখ্যক কৃষক পৰিয়ালে কথমপি খাই-বৈ জীয়াই থাকিব পাৰে৷ ভাৰতবর্ষত ৪৭শতাংশই মহিলা কৃষক শ্রমিক৷ অস্থায়ী আৰু সাময়িকভাৱে বৃদ্ধি পোৱা কর্ম, লাভবিহীন শস্য উৎপাদন আৰু দুর্ভগীয়া গ্রাম্য কৃষকৰ প্রব্রজনে কৃষি আৰু অন্য খণ্ডতো অসংগঠিত শ্রমিকৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ অৱস্থা এটা সৃষ্টি হোৱাৰ ফলত কৃষিৰ মহিলাকৰণ সম্ভৱ হৈ উঠিছে আৰু মহিলাসকলে কৃষি কর্মত সৃষ্টি হোৱা নিম্ন মজুৰি পায়ো সাময়িক অথবা অস্থায়ী কর্মত নিয়োজিত হ’বলৈ বাধ্য হয়৷ পুৰুষৰ তুলনাত মহিলাসকলে কৃষি উৎপাদনত অধিকাংশ সময় খাটিব লগা হয়৷ আনহাতে অন্যান্য ব্যৱসায়ৰ কর্ম, যেনে নির্মাণ খণ্ড, ব্যৱসায়-বাণিজ্য, হোটেল-ৰেস্তোৰাঁ আদিত মহিলা শ্রমিকৰ অংশগ্রহণ সামান্য৷

সাম্প্রতিক সময়ত অর্থনীতিৰ বিভিন্ন খণ্ডত মহিলাৰ অংশগ্রহণ প্রক্রিয়াটোৰ এক গাঁথনিগত পৰিৱর্তন পৰিলক্ষিত হৈছে৷ কৃষি শ্রমিকৰ ক্ষেত্রত মহিলাৰ অংশগ্রহণ বৃদ্ধি পাইছে আৰু প্রায়সংখ্যক পুৰুষ কৃষি শ্রমিকৰ বিপৰীতে মহিলাসকল হৈ পৰিছে কৃষি শ্রমিক৷ আমাৰ দেশত কৃষিৰ মহিলাকৰণৰ পশ্চাদপটত প্রধানকৈ দুটা কাৰণ নিহিত হৈ আছে৷ প্রথমটো হৈছে, পুৰুষৰ তুলনাত মহিলাসকল অতি দুর্বল বুলি মূল্যাংকন কৰি অহা হৈছে আৰু ভূমিৰ ওপৰত তেওঁলোকৰ অধিকাৰ আৰু নিয়ন্ত্রণ কাম্য নহয় বুলি এক পৰম্পৰাগত ধাৰণা কৰি অহা হৈছে৷ সেইদৰে অন্যান্য উৎপাদনশীল সম্পদবোৰো মহিলাসকলে একান্তই নিজৰ বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে৷ ৰাজহুৱা সেৱা, যেনে– প্রশিক্ষণৰ সুবিধা, সম্প্রসাৰণ সেৱাত নিয়োজিত আৰু ঋণ লাভৰ ক্ষেত্রতো মহিলাসকল উপেক্ষিত হয়৷ জলসিঞ্চনৰ যিবোৰ পদ্ধতি আৰু কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছে সেইবোৰ পুৰুষ কৃষকৰ বাবেহে উপযোগীকৈ প্রস্তুত কৰা হৈছে৷ দৰিদ্র কৃষক বিশেষকৈ মহিলাৰ বাবে উপযুক্ত প্রযুক্তি কৌশলবোৰ অস্পর্শিত হৈয়ে আছে৷ দৰিদ্র মহিলা শ্রমিক আৰু মহিলা নিয়ন্ত্রিত ঘৰুৱা কর্মবোৰতো এক লিংগভিত্তিক বিভাজনমুখী বৈষম্য প্রত্যক্ষ হয়৷

দ্বিতীয়তে, সাম্প্রতিক গ্রাম্য সমাজখনত সম্ভৱ হৈ উঠা গাঁথনিগত পৰিৱর্তনে পৰিয়ালৰ সকলো সদস্যক প্রব্রজন কৰিবলৈ সুবিধা নিদিয়ে, যিহেতুকে নগৰবিলাকত উৎপাদন কৰিবৰ বাবে সম্পদৰ পৰিমাণ নিতান্তই সীমাবদ্ধ৷ সেয়ে নগৰাঞ্চলত একমাত্র উপার্জনেই সীমাবদ্ধ নহয়, উৎপাদন সম্বন্ধীয় সম্পদৰ নাটনি, মানৱীয় সামর্থযৰ অভাৱৰ উপৰি সামাজিক মূলধন আৰু বাহ্যিক সম্পদৰ সীমাবদ্ধতাও স্বীকাৰ কৰি ল’ব লগা হয়৷ এনে প্রেক্ষাপটত পুৰুষসকলেহে প্রায়ে অস্থায়ী শ্রমিক হিচাপে নগৰলৈ প্রব্রজন কৰে৷ মহিলাসকলে তেতিয়া পৰিয়ালত আবদ্ধ হৈ ঘৰুৱা কর্মৰ বাহিৰেও কৃষি আৰু ভূমিৰ তদাৰকৰ দায়িত্ব বহন কৰিবলৈ বাধ্য হয়৷ পৰিয়ালৰ ল’ৰা-ছোৱালী ডাঙৰ-দীঘল কৰা, শিক্ষাৰ সুবিধা দিয়া, বয়স্কসকলৰ যত্ন লোৱা আদি অলেখ ঘৰুৱা কর্মৰ বোজা মহিলাসকলে মূৰ পাতি ল’ব লগা হয়৷ অর্থাৎ উৎপাদনশীল আৰু পুনৰ উৎপাদনশীল কর্মৰ পৌনঃপৌনিক বোজাই মহিলাসকলৰ জীৱনটো অসহনীয় আৰু অস্বাস্থ্যকৰ কৰি তোলে৷

লিংগভিত্তিক মজুৰিৰ বৈষম্যও কৃষিৰ মহিলাকৰণৰ অন্য এক কাৰণ হিচাপে বিবেচনা কৰিব পাৰি৷ শিক্ষাগত অর্হতা আৰু কর্মৰ দক্ষতাই পুৰুষ আৰু মহিলা শ্রমিকৰ মাজত পার্থক্য আনি দিয়ে৷ পুৰুষৰ তুলনাত মহিলাসকলৰ শিক্ষাগত অর্হতা আৰু কর্মদক্ষতা যদিহে কম হয় তেতিয়াহ’লে শ্রমৰ বজাৰত মহিলাসকলে নিশ্চিতভাৱেই পুৰুষতকৈ কম মজুৰি পায় আৰু সেয়ে কম মজুৰিপ্রাপ্ত কর্মত মহিলাৰ সংখ্যাই সর্বাধিক হৈ পৰে৷ প্রকৃততে মহিলাসকলে যদিহে উচচ হাৰৰ মজুৰিপ্রাপ্ত কর্মৰ শ্রমৰ বজাৰত নিয়োজিত হ’ব পাৰে তেনেহ’লে পৰিয়ালৰ বহুবোৰ কর্মৰ বোজা পাতল হ’ব আৰু অধিক উৎপাদনশীল কর্মত দক্ষতা আহৰণৰ সামর্থযও গোটাব পাৰিব৷

সাধাৰণতে নিজৰ ভোগৰ বাবেহে উৎপাদন কৰা ধাৰণাটো সলনি হৈছে আৰু বজাৰত বিক্রীৰ বাবে বাণিজ্যিক কৃষি সামগ্রী উৎপাদনত গুৰুত্ব প্রদান কৰা হৈছে৷ এনে পৰিৱর্তনে এফালেদি নতুন সুবিধা আনি দিছে যদিও আনফালে নতুন বিপদৰ সম্ভাৱনাও কঢ়িয়াই আনিছে৷ কৃষকসকলে কৃষি ভূমিৰ সম্প্রসাৰণ ঘটাই অধিক উৎপাদনৰ আশা কৰি সৰহীয়াকৈ ঋণ ল’ব বিচাৰে আৰু কেতিয়াবা (ভাৰতবর্ষত এই অৱস্থা অব্যাহত আছে) উৎপাদন কমি গ’লে কৃষকৰ সন্মুখত সাংঘাতিক বিপদে দেখা দিয়ে৷ সাম্প্রতিক সময়ত এনে কাৰণতেই কৃষকে আত্মহত্যা কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে৷ বহুসংখ্যক কৃষকে আত্মহত্যা কৰাৰ পাছত খেতি আৰু পৰিয়ালৰ সমস্ত দায়িত্ব প্রায়সংখ্যক পত্নীগৰাকীয়ে বহন কৰিব লাগে৷

কৃষি খণ্ডটোত উৎপাদিত ৰপ্তানি সামগ্রীৰ উৎপাদন কার্যত অধিকাংশ মহিলাই সক্রিয়ভাৱে জড়িত হৈ থাকে৷ তথাকথিত নতুন কৃষি ৰপ্তানি যেনে– শাক-পাচলি, ফলমূল, ফুল, বিভিন্ন উদ্যান শস্য, খাদ্য প্রস্তুতকৰণ আদি সামগ্রী ৰপ্তানি বজাৰখনত মহিলাসকল জড়িত হৈ পৰিছে৷  কিন্তু মূল সমস্যাটো হৈছে মহিলাসকলৰ নিজৰ নামত ভূমি আৰু সম্পত্তি নথকাৰ বাবে ৰপ্তানি বাণিজ্যত মহিলাসকলে জটিলতাৰ সন্মুখীন হ’ব লগা হয়, বিশেষকৈ সামগ্রীৰ গুণগত মানৰ ক্ষেত্রত৷

সমগ্র দেশতেই মহিলাৰ ভূমি অধিকাৰ বিষয়টো অন্যতম অবিবেচনাধীন বিষয় হিচাপে পৰিগণিত হৈ আহিছে৷ একমাত্র ভূমি অধিকাৰেই নহয়, আনুষ্ঠানিক ঋণ, প্রশিক্ষণ আৰু কৃষিৰ সম্প্রসাৰিত কর্মৰ সুবিধাৰ পৰাও মহিলাসকল বঞ্চিত৷ বিকাশশীল  উৎপাদন প্রক্রিয়াত মহিলাৰ সম্পত্তিৰ সমঅধিকাৰ একান্তই প্রয়োজন৷ বর্ধিত মজুৰিৰ বেলিকাও ইয়াৰ গুৰুত্ব অসীম৷ উৎপাদনশীল সম্পদ অথবা উৎপাদনশীল প্রকল্প নির্মাণৰ কাৰণেও মহিলাক ভূমি আৰু সম্পত্তিৰ অধিকাৰ লাগে৷

অর্থনৈতিক নিৰাপত্তা আৰু আত্মঅধিকাৰ সম্ভৱ হৈ নুঠিলে মহিলাসকলে বিনিয়োগৰ দিশত সফল হ’ব নোৱাৰে৷ আটাইতকৈ দুর্ভাগ্যজনক বিষয় যে কৃষিভূমিৰ মালিকীস্বত্ব নথকাৰ বাবেই এই পর্যন্ত এগৰাকী কৃষি মহিলা শ্রমিকক কৃষক হোৱাৰ যোগ্যতাৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হৈছে৷ ফলত কৃষি সম্প্রসাৰণ আৰু নতুন প্রযুক্তিৰ তথ্য একমাত্র পুৰুষৰ বাবেহে প্রয়োজ্য৷ কৃষি উৎপাদনৰ অধিকাংশ কর্ম সম্পাদন কৰাৰ উপৰি শাক-পাচলি, মৎস্য উৎপাদন, বনাঞ্চল প্রতিপালন, পশুপাম পৰিচালনা, কৃষি ৰপ্তানি বাণিজ্য বজাৰত অংশগ্রহণ আদি কার্যবোৰ যদিহে মহিলা কৃষকৰ বুলি মান্যতা দিয়ে, তেনেহ’লে মহিলাসকল একমাত্র ঘৰুৱা কাম-কাজৰ পৰিচালক হিচাপেই নহয় উপযুক্ত প্রশিক্ষণৰ যোগেদি কৃষিপামৰ পৰিচালক হোৱাৰ যোগ্যতা অর্জন কৰিব পাৰিব৷

আমাৰ দেশৰ কৃষি ব্যৱস্থাতো মহিলাৰ কৃষিৰ বাবে এক নতুন প্রচেষ্টা অৱধাৰিত কৰি তুলিব লাগে৷ মহিলাসকলক ভূমি অধিকাৰ প্রদান আৰু নিশ্চিত নিৰাপত্তা প্রদান কৰি এক উন্নত আৰু উচচ মানৰ শস্য উৎপাদনত উৎসাহিত কৰিলে পৰিয়ালৰ উপার্জন বৃদ্ধিৰ দিশটো মহিলাই চম্ভালিব পাৰিব আৰু ভূমি অধিকাৰে মহিলাৰ ওপৰত চলি থকা অত্যাচাৰবোৰো কমাই আনিব বুলি আশা কৰিব পাৰি৷

সম্পদৰ অপূর্ণ ব্যৱহাৰ হৈ থকা ক্ষেত্রবোৰত গতিশীল পৰিচালনা আৰু পৰিয়ালত মহিলাৰ সম্পদৰ মালিকীস্বত্বৰ মর্যাদাই সিবোৰ সদ৲ব্যৱহাৰ কৰি উৎপাদনশীলতা বঢ়াই তুলিব পাৰে৷ ক্ষুদ্র ঋণৰ সহজলভ্যতাই মহিলাসকলক কৃষিভূমিত মূলধন বিনিয়োগ কৰিবলৈ সহায় কৰিব পাৰে৷ মহিলাৰ কৃষি প্রযুক্তিৰ সবলীকৰণে মহিলাৰ  সম্পদৰ ওপৰত অধিকাৰ, কৃষি পৰিচালনাৰ দক্ষতা আৰু জ্ঞান লাভ, গ্রামাঞ্চলত লিংগ বৈষম্যৰ প্রতি সজাগতা বৃদ্ধিত তথ্য আৰু যোগাযোগ প্রযুক্তিয়ে কাম্যতম ফল প্রদান কৰিব পাৰে৷ মহিলাসকলক এগৰাকী উৎপাদক, আৰু অর্থনীতিৰ সফল অৱদানকাৰী ব্যক্তি হিচাপে পৰিচিত হোৱাৰ পৰিৱেশ গঢ়ি তোলা উচিত৷ গোবিন্দ কেলকাৰৰ ভাষাত– 'Women unemidiated control and ownership of land, new technology and irrigation and management skill give them and their households a livelihood with dignity.'

(লেখক কাকজান মহাবিদ্যালয়ৰ অর্থনীতি বিভাগৰ জ্যেষ্ঠ সহযোগী অধ্যাপক৷ ফ’নঃ  ৯৮৫৪০-৫৫৪০৬)

Posted by Dainik Janambhumi

দীর্ঘ জীৱনৰ ৰহস্য আৰু যোগ বিতর্ক

এতিয়া জাকে জাকে মানুহে জাকি মাৰি ওলাই আহি বিভিন্ন যোগ শিবিৰলৈ ঢাপলি মেলাৰ সময়তে আমি কি ‘যোগ বিতর্ক’ৰ কথা ক’বলৈ গৈছোঁ?

যি সময়ত ৰাষ্ট্রসংঘৰ স্বীকৃতিৰে বিশ্ব যোগ দিৱসক পালন কৰা হৈছ়ে, যি সময়ত আমেৰিকাৰ দৰে উচচ উন্নত সেনা বিভাগত যোগ শিক্ষা প্রৱর্তন কৰি সেনাৰ মান-দক্ষতা আৰু অধিক বঢ়োৱাৰ দিহা কৰা হৈছে বুলি কথা ওলাইছে, যি সময়ত মানুহে স্বাস্থ্য সচেতন হৈ যোগ ধ্যানত গভীৰ মনোযোগ দিবলৈ লৈছে– তেনে সময়তে ওলমি ওফৰা জেং হৈ বুজন নির্র্গতালিৰে আজলমঠালিৰে ‘তর্কাতীত যোগ’ক লৈ কি ‘বিতর্ক’ৰ কথা কৈছো? আজিকালি পুৱাই ৰেডিঅ’, বাতৰিকাকতত ‘আজিৰ দিনটো’ৰ কথা শুনিলে বা পঢ়িলে দিনটোত থকা প্রায় এটা বা একাধিক বিশ্ব দিৱসৰ কথা জনা যায়৷ বিভিন্ন কাকতত বিশ্বৰ বিভিন্ন দিৱসবোৰৰ সৈতে সম্পর্ক  ৰাখি কেতিয়াবা তাৰ প্রথম পৃষ্ঠাত দিৱসটোৰ স্মৰণত একোখন আকর্ষণীয় প্রাসংগিক ছবিও সম্পাদকসকলে দিয়ে৷ যেনে বিশ্ব পবর্ত দিৱস, বিশ্ব ঘনচিৰিকা দিৱস ইত্যাদি৷ ‘আজিৰ দিনটো’ত বিচিত্র বিশ্ব দিৱসৰ কথা জনা যায়, যেনে বিশ্ব ধঁপাত বিৰোধী দিৱস, কর্কট ৰোগৰ দিৱস, ডায়েবেটিছ দিৱস, অহিংসা দিৱস, নাৰী দিৱস, শ্রমিক দিৱস আদিৰ পৰা পৰিৱেশ, পানী, পখিলা আদিলৈকে অনেক বিশ্ব দিৱস আছে৷ ইয়াৰে গান্ধীৰ দুই অক্টোবৰৰ জন্ম দিৱস আৰু পাঁচ ছেপ্টেম্বৰৰ ৰাধাকৃষ্ণণৰ জন্ম দিন দুটাত ক্রমে বিশ্ব অহিংসা আৰু বিশ্ব শিক্ষক দিৱস হিচাপে যি দিৱস পালন কৰা হয় সেয়া নিশ্চিতভাৱে ভাৰতৰ প্রস্তাৱত অনুমোদিত হোৱা দিৱস৷ আজি যি ‘বিশ্ব যোগ দিৱস’ পালন কৰা হৈছে তাৰ প্রস্তাৱো যে ভাৰতৰ তাক দোহৰা নিষ্প্রয়োজন৷ যিবোৰ বিষয়ক লৈ বিশ্ব দিৱস পালন কৰা হয় তাত বিশ্বজুৰি বিষয়টোক লৈ সচেতনতা সৃষ্টিৰ প্রয়াস কৰা হয়৷ আজি বিশ্বৰ শ্রমিক বা নাৰী দিৱস ক্রমে এক মে’ আৰু আঠ মার্চৰ দিনটোত যিদৰে বিশ্বজুৰি সকলো দেশ-জাতিৰ লোকে আন্তৰিক লিপ্ততাৰে ব্যাপক অংশগ্রহণ কৰে সেইদৰে আমাৰ দেশৰ উদ্যোগত হোৱা দুই অক্টোবৰ বা পাঁচ ছেপ্টেম্বৰৰ হিংসা-বিৰোধী বা শিক্ষক দিৱসে বিশ্বজুৰি সচেতনতাৰে সমাদৰ লাভ কৰে নে নকৰে তাক প্রশ্নবোধক চিনত ৰাখিব পাৰি৷ অৱশ্যে এই দুয়োটা দিৱসৰ প্রয়োজনীয়তা আৰু তাৰ তাৎপর্য কোনোৱেই অস্বীকাৰ কৰিব নোৱাৰে৷ ভাৰতৰ পৰা বিশ্ব দিৱসলৈ যোৱা এই দুটা দিনৰ পাছত এতিয়া ভাৰতৰ পৰা যোৱা যোগ দিৱসে আন্তর্তিক যোগ দিৱসৰ মর্যাদা লাভ কৰিছে৷ আমি অৱশ্যে এই কথা নাজানো যে বিশ্ব দিৱসৰ মর্যাদা পাবলৈ বিষয়টোৰ প্রযোজনীয় নর্মছ বা যুক্তি-যোগ্যতা কি কি? পঢু়ৱৈয়ে আমাৰ এই অজ্ঞতাক কেন্দ্র কৰি প্রশ্ন তুলিব পাৰে যে এইখিনি নর্মছৰ কথা নজনাকৈ বিশ্ব দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ লোৱা যোগক কি দুঃসাহসেৰে আমি বিতর্কৰ আওতালৈ আনিব বিচাৰিছোঁ? যোগ  বা যোগ সাধনাই যদি মানুহক সুস্বাস্থ্যৰে দীর্ঘজীৱী নকৰে, তেন্তে আজি যোগ সাধনাত কিয় লাখ- কোটি মানুহ জড়িত হৈছে? কিয় এই যোগে আন্তর্তিক দিৱসৰ স্বীকৃতি পাইছে? স্বয়ং আজি ভাৰত ৰাষ্ট্রৰ চৰকাৰো যোগৰ প্রত্যক্ষ পৃষ্ঠপোষক হৈছে৷ ভাৰতীয় ঐতিহ্যত সন্মানীয় স্থান পোৱা এই যোগক এতিয়া দেশৰ ঐতিহ্য-পৰম্পৰাৰ প্রতি সন্মান থকা ঐতিহ্যপ্রেমী দেশপ্রেমিকে ‘স্বদেশীয় স্বাভিমানেৰে’ তাক আন্তর্তিক মঞ্চলৈ লৈ গৈছে৷ আমাৰ দেশৰ ঐতিহ্য পৰম্পৰাত যোগ-ধ্যান এনেকৈ লিপিট খাই আছে যে আমাক অতীতৰ ঋষি-মুনিৰ কথা ক’লেই ধ্যানস্থ যোগীৰ ৰূপটো সন্মুখলৈ আহে৷ দেশখনৰ হিন্দু ঐতিহ্যৰ সবোর্চচ বৌদ্ধিক স্মাৰক গ্রন্থখন হৈছে ভাগৱত গীতা৷ এই গীতাৰ যি মুঠ ওঠৰটা অধ্যায় আছে তাৰ আটাইকেইটাৰ নামেই প্রত্যক্ষভাৱে যোগৰ সৈতে জড়িত৷ বিষাদ যোগ, সংখ্য যোগৰ পৰা ধ্যান যোগ, অক্ষৰ যোগৰ মাজেদি শেষ হৈছে সন্ন্যাস বা সন্ন্যসোৎকর্ষ যোগত৷ আজি শাৰীৰিক-মানসিক স্বাস্থ্য ৰক্ষাৰ উৎকর্ষৰ বাবে যি যোগ ধ্যান-সাধনাৰ কথা কোৱা হয় তাক আমাৰ তাহানিৰ ঋষি-মুনিৰ যোগাভ্যাসকে ধৰি গীতাৰ অষ্টাংগ আৰু অষ্টাদশ অধ্যায়ৰ যোগৰ কথাখিনিক মুঠেও বিচিছন্ন কৰি চাব নোৱাৰি৷ যোগ-ধ্যানত যোগাসনকাৰীয়ে গীতাৰ অষ্টাদশ অধ্যায়ৰ যোগৰ কথা মনত নেপেলালেও ভাৰতীয় ঐতিহ্যত থকা যোগৰ যি মূল উদ্দেশ্য বা ধাৰণা তাক আজি হিন্দত্ববাদী ৰাজনীতি কৰাসকলে মনত ৰাখেনে? ৰাজনৈতিক প্রয়োজনত ঐতিহ্য পৰম্পৰাত থকা যোগক ব্যৱহাৰ কৰিলেও বাস্তৱিকতে তেওঁলোকে ঋষি-মুনি বা গীতাৰ যোগৰ কেন্দ্রীয় উদ্দেশ্যৰ পৰা একেবাৰে পিছলি পৰে বা বহুখিনি আঁতৰি আহে৷ আমাৰ পৰম্পৰা, ঐতিহ্য বা শাস্ত্রত যি যোগ আছিল সেই যোগ তাত সিদ্ধি (?) লাভ কৰা যোগীবোৰে যোগ সাধনা বা যোগ ধ্যান মুঠেও স্বাস্থ্য সাধনাৰে দীর্ঘজীৱী হোৱাৰ বাবে কৰা নাছিল৷ গীতাৰ ধ্যান যোগত যোগ সাধনাত সিদ্ধি লাভ কৰা যোগী তেওঁকেই কৈছে যি কর্মফল নিবিচৰাকৈ নিজৰ কর্তব্য কৰে৷ যোগী আৰু সন্ন্যাসীক গীতাই একেই বুলি তাৰ পুনৰ সংজ্ঞা এনেকৈ দিছে যে নিজৰ ইন্দ্রিয় সুখ বর্জন নকৰাকৈ কোনোৱেই যোগী বা সন্ন্যাসী হ’ব নোৱাৰে৷ অর্থাৎ যোগী মানেই ৰিপুঞ্জয় হ’ব লাগিব৷ এই ৰিপুঞ্জয় মানে ৰিপুঞ্জয় গগৈ নহয় পিছে৷ আমি মানুহৰ ইন্দ্রীয়ক সংঘত ৰখাৰ পক্ষত কথা ক’লেও ইন্দ্রীয় সুখলৈ পিঠি দি কিবা এব৲নর্মেল-অমানুহ-যন্ত্রমানৱ হোৱাৰ কথা নকওঁ৷ যুক্তিবাদী, বস্তুবাদী ফয়ৰবাখে (Feuer Bach-1804-72) ধর্মীয় ধাৰণাৰ তুৰীয় বা অলীক ইন্দ্রীয়াতীত ধাৰণাক যুক্তি-তথ্যৰে প্রত্যয়জনকভাৱে নাকচ কৰি মানুহে তাৰ পঞ্চেন্দ্রীয়ৰ দ্বাৰাই সকলো জ্ঞান-অনুভৱ ল’ব পাৰে বুলি কৈছিল৷ ইফালে সফল যোগ ধ্যানকাৰীয়ে যোগত ইন্দ্রীয়বোৰ বা সংবেদনশীলতাক সম্পূর্ণ নিৰোধ কৰিব লাগে৷ আমাৰ বিখ্যাত প্রগতিশীল গল্পকাৰ লক্ষ্মীধৰ শর্মাই সেয়ে তেওঁৰ ‘ব্যর্থতা দান’ত নায়িকা ললিতাৰ দ্বাৰা কোৱাইছে যে সমাজৰ পৰা আঁতৰি হাবি-জংঘল বা পর্বতে-কন্দৰে যোগ ধ্যান কৰা ঋষি-মুনিয়ে বাস্তৱ সমাজৰ একো কথা নাজানিছিল৷ নিৰাৱেগিক হৈ অতীতৰ প্রতি থকা আমাৰ দৃষ্টিৰ মোহাঞ্জনখিনি মোহাৰি ল’লে দেখিম যে আমাৰ ঋষি-মুনিসকলৰ বা গীতাৰ যোগ-ধ্যান মুঠেও মানুহৰ ইন্দ্রীয় সুখ স্বাস্থ্যৰ সৈতে জড়িত নাছিল৷ গীতাৰ বহু কথিত সর্বজ্ঞেয় যোগ হৈছে ঈশ্বৰ কৃষ্ণ বা পৰমাত্মাৰ সৈতে সংযোগ থকা, শাস্ত্রীয় ভাষাত কোৱা হয় ‘সাযুর্যতা’৷ মানুহৰ জীৱাত্মাটো অলীক পৰমাত্মাৰ সৈতে সংযোগ ঘটাই বিলীন কৰাই গীতাৰ যোগবোৰৰ পৰম লক্ষ্য৷ মাজতে কেতবোৰ মানুহো বিচাৰি পোৱা জীৱন যুদ্ধ সংগ্রামৰ কিবাকিবি প্রেৰণা আছে গীতাত৷ গীতাক আন আন মুনি-ঋষিৰ যোগৰ যদি স্বৰূপ বা মর্যাদা এয়ে হয় তেন্তে ইন্দ্রীয় সুখৰ সৈতে প্রত্যক্ষভাৱে জড়িত যোগ-ধ্যান কিয় কৰিবলৈ লৈছে? বহুতেই কয় যোগ মানে কিবা এটাত মনোযোগ সৃষ্টি৷ এজন বৈজ্ঞানিকে এটা আৱিষ্কাৰত লাগোতে, এজন লেখক বা সংগীতজ্ঞই মহত্তম সাহিত্য-সংগীত সৃষ্টি কৰোঁতে, এজন খেলুৱৈ-যোদ্ধাই নিজৰ ক্ষেত্রত চূড়ান্ত সিদ্ধি লাভ কৰোতে যি সাধনাক একাগ্র মনোযোগ দিব লাগে তাত আজি ৰামদেৱসকলে মহিমান্বিত কৰা যোগ বিধকেই লাগেনে? ৰামদেৱসকলৰ যোগবোৰ তর্কাতীতভাৱে ক্রীড়া পাৰফৰমেন্স বা মনোৰঞ্জন হিচাপে উপভোগ কৰাৰ বাহিৰে তাৰ অন্য স্বাস্থ্যজড়িত সুফল আছেনে? সু-স্বাস্থ্যৰে দীর্ঘজীৱন গোৱা আমাৰ শংকৰদেৱ, নিৰদ চি চৌধুৰী, বার্ট্রাণ্ড ৰাছেল (১৮৭২-১৯৭০) আদিৰ পৰা নলিনীধৰ ভট্টাচার্যকে (১৯২১-) ধৰি কনকেশ্বৰ গগৈলৈকে কোনোৱেই সুষম খাদ্য গ্রহণেৰে মিতাচাৰী জীৱন কটোৱাৰ বাহিৰে আলোচ্য ৰামদেৱহঁতৰ যোগ বিধ কৰা নাই৷ নক’লে নোৱাৰি, শ্রদ্ধা ৰাখিও কওঁ যে ভাৰতৰ স্বীকৃত শ্রেষ্ঠ যোগবিদ বিবেকানন্দৰ নানা অসুখত মাথোঁ ৩৯ বছৰতে (১৮৬৩-১৯০২) অকাল মৃত্যু হয়৷ আৰু আজি যোগৰ কেৰিকেচাৰে বিশাল বাণিজ্য গঢ়া ৰামদেৱে মোদী চৰকাৰৰ আগৰ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে আমৰণ অনশন কৰিবলৈ গৈ মাথোন ছটা দিনতে মৰো মৰো হোৱাত আই চি ইউত ভর্তি কৰিব লগা হয়৷ এয়ে যোগৰ মহিমা৷ 

(ফ’নঃ  ৯৮৫৪৮৬২৭২)

Posted by The Janambhumi

সফলতা-বিফলতা

হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাৰ ফল ঘোষণা কৰাৰ দিনটো এতিয়া বিজয় উৎসৱৰ দৰে হয়৷ দিনটো কৃতকার্যসকলৰ ছবি দূৰদর্শনৰ পর্দাত চিকমিকাই থাকে৷ কৃতকার্যতাই ছাত্র-ছাত্রী আৰু অভিভাৱকসকলক আনন্দেৰে ভৰাই তোলে৷ কৃতকার্যতাৰ সঁচাৰ কাঠীৰ বিষয়ে সফল হোৱাসকলে মন্তব্যও কৰে৷ চৰকাৰী স্কুল নে ব্যক্তিগত খণ্ডৰ স্কুলে গৌৰৱ কঢ়িয়াব পাত্রিৰছে তাৰো বিচাৰ হয়৷ মুঠতে এক উছৱমুখৰ পৰিৱেশ৷ ছপা মাধ্যমো পিছপৰি নাথাকে৷ পিছদিনা ৰাজ্যখনৰ সফল ছাত্র-ছাত্রীসকলৰ ছবিৰে কাকত জিলিকি থাকে৷ আপাততঃ ইয়াত আপত্তি কৰিবলগীয়া একো নাই৷ দকৈ ভাবি চালে বহু কথাই পোহৰলৈ আহে৷ পৰীক্ষা দিয়া সকলো পৰীক্ষার্থীয়েই ভাল ফল নেদেখুৱায়৷ পৰীক্ষা পাৰ হোৱাসকলৰো উত্তম, মধ্যম আৰু অধম ধৰণৰ ভাগ থাকে৷ অকৃতকার্যসকলৰ কথা সেইদিনা পাহৰাৰ দৰে হয়৷

এইবাৰ হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাৰ ফল গড় হিচাপত ভাল৷ আগতকৈ বেছি ছাত্র-ছাত্রী পৰীক্ষাৰ বৈতৰণী পাৰ হৈছে৷ শতকৰা প্রায় ৪০ ভাগ ছাত্র-ছাত্রী পৰীক্ষা পাৰ হ’ব নোৱাৰিলে আৰু সেইদিনাৰ উছৱৰ ভাগী হোৱাৰ সুবিধাও নাপালে৷ এনে ছাত্র-ছাত্রীৰ ভৱিষ্যতৰ বাবে শিক্ষা বিভাগে কি কৰিছে তাকো জনা নাযায়৷ পৰীক্ষা আৰু প্রতিযোগিতা কেন্দ্রিক এই যুদ্ধখনৰ প্রচাৰ সংবাদ মাধ্যমত বাৰুকৈয়ে চলে৷ এনে প্রচাৰে একপ্রকাৰ কৃত্রিম এখন সপোনৰ পৃথিৱীৰ আভাসো সৃষ্টি কৰে৷ ফলত এচামৰ সফলতাৰ জগতৰ চিত্রণে আন এচামৰ বিফলতাক আঙুলিয়াই দিয়ে৷ অতি আশাৰ বিপৰীতে হতাশাৰ জন্ম হয়৷ পৰীক্ষাত কৃতকার্যসকলৰ সন্মুখত বিফল হোৱাসকলৰ কিছু হতাশাৰ বলি হৈ জীৱন পাত কৰিবলৈকো আগ বাঢ়ে৷ এইবাৰ পৰীক্ষাত বিফল হোৱা কেইবাজনো ছাত্র-ছাত্রীয়ে আত্মহত্যাৰ পথ বাছি লৈছে৷ সমাজৰ বাবে এই ঘটনা মর্মান্তিক৷ কেৱল পাৰ হোৱা বা নোহোৱাই জীৱনৰ সফলতা বা বিফলতাৰ মাপকাঠী হোৱা উচিতনে? শিক্ষা ব্যৱস্থাই তথাকথিত বিফল এই ছাত্র-ছাত্রীসকলৰ কথা ভবা উচিত৷ জীৱনৰ মুখামুখি হ’ব পৰা শিক্ষাৰ দিহা নহ’লে সমাজৰ বিপদ৷  

Posted by Dainik Janambhumi